- Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς

Στο Δεντρόσπιτο παρέχουμε υψηλής ποιότητας συμπεριφοριστικά προγράμματα εκπαίδευσης, ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές & τον Κώδικα Δεοντολογίας που δίνεται απο το Συμβουλιο των Πιστοποιημένων Αναλυτών Συμπεριφοράς (http://bacb.com/).

Ειμαστε το πρώτο κέντρο στην Κρήτη που τα προγράμματα μας δημιουργούνται και επιβλέπονται απο Πιστοποιημένη Αναλύτρια Συμπεριφοράς (BCBA).

Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) αποτελεί επιστημονική προσέγγιση, η οποία βασίζεται στο ρεύμα του συμπεριφορισμού και πιο συγκεκριμένα στις μελέτες του Β. F Skinner. Το ρεύμα του συμπεριφορισμού πρεσβεύει ότι όλες οι συμπεριφορές είναι μαθημένες αντιδράσεις. Με βάση αυτή την προσέγγιση η «συμπεριφορά» αφορά τις δράσεις και τις ικανότητες μας και το «περιβάλλον» αφορά οποιαδήποτε επιιρροή ή επίδραση που μπορεί να αλλάξει την συμπεριφορά κάποιου ατόμου.

Ηδη από την δεκαετία του ’60 οι θεραπευτές εφαρμόζουν την ανάλυση συμπεριφοράς για να βοηθήσουν τα παιδιά με αυτισμό ή άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες. Αρχικά το ΑΒΑ ήταν ένας σκληροπυρηνικός τρόπος θεραπείας κατά την οποία ο θεραπευτής/ ενήλικας καθοδηγούσε το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας. Από τότε όμως μέχρι σήμερα, οι τεχνικές ΑΒΑ έχουν εξελιχθεί και περιλαμβάνουν διδασκαλία σε ένα πιο φυσικό πλαίσιο.

Σήμερα το ΑΒΑ αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία για τον αυτισμό. Tα προγράμματα που βασίζονται στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς είναι ολοκληρωμένα και παρεμβαίνουν σε όλους τους τομείς που το κάθε παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες. Oι τεχνικες ΑΒΑ συμβάλλουν σημαντικά στην αναπτυξη της επικοινωνίας, των κοινωνικών σχέσεων, του παιχνιδιού, των γνωστικών δεξιοτήτων, της αυτοεξυπηρέτησης, του σχολείου και της εργασίας στην ενήλικη ζωή. Ετσι, τα εντατικά και δομημένα προγράμματα παρέχουν στα παιδιά την δυνατότητα να μάθουν και να εξασκήσουν τις δεξιότητες τους τόσο σε δομημένα όσο και σε πιο αδόμητα/φυσικά πλαίσια. Η δομή και η εντατικότητα αυτών των προγραμμάτων δίνει την δυνατότητα στα παιδιά με αυτισμό να αναπτύξουν τις δεξιότητες που αναμένονται για την ηλικία τους.

Τα προγράμματα ΑΒΑ ακολουθούν τις παρακάτω αρχές:

  • Ολες οι επιθυμητές συμπεριφορές ενισχύονται θετικά, δηλαδή δίνεται αμοιβή, ώστε να αυξήσουμε την πιθανότητα αυτές οι συμπεριφορές να εμφανίζονται πιο συχνά. Αντίθετα οι αρνητικές συμπεριφορές δεν ενισχύονται.
  • Ο θεραπευτής συνδέει τον εαυτό του με μεγάλες ποσότητες ενίσχυσης, ώστε το παιδί, όταν τον βλέπει, να βλέπει μπροστά του μια ζωντανή, κινούμενη ενίσχυση! Η διαδικασία αυτή ξεκινάει από την αρχή και η προσπάθεια διατήρησης συνεχίζεται σε όλες τις συνεδρίες και δεν σταμάταει ποτε.
  • Ολες οι συμπεριφορές που προσδοκούμε από το παιδί να εμφανίσει υποβοηθώνται με καθοδηγήσεις, οι οποίες σταδιακά μειώνονται για να γίνει το παιδί πιο αυτόνομο και ανεξάρτητο.
  • Τα προγράμματα βασίζονται στην συνεχή ανάπτυξη του κινήτρου στο παιδί, ώστε να μην βαριέται στη συνεδρία και να έχει κίνητρο να μάθει. Για να συμβεί αυτό, γνωρίζουμε τα πράγματα και τις δραστηριότητες που αρέσουν πολύ στο παιδί και οι οποίες είναι δυνατό να κρατήσουν ισχυρό το κίνητρο του για μάθηση. Επίσης τα προγράμματα εναλλάσσονται ανάμεσα σε πιο εύκολα ή δύσκολα, ώστε να μην ματαιώνεται το παιδί..
  • Όλες οι δεξιοτητες αποτελούν τελικές σύνθετες δεξιότητες, οι οποίες χωρίζονται σε πιο απλές δεξιότητες μέχρι το παιδί να φτάσει να κατακτήσει την τελική δεξιοτητα. Δηλαδή η αλυσίδα των ικανοτήτων που επιθυμούμε να διδάξουμε «σπάει» σε μικρότερους κρίκους.
  • Η διδασκαλία γίνεται τόσο δομημένα 1:1 (Discrete Trial Training-DTT) κατά την οποια το παιδί εκπαιδεύεται με καθορισμένο και δομημένο τρόπο όσο και σε πιο φυσικό πλαίσιο ( Νatural Environment Training-NET). Ο στόχος είναι το παιδί να μπορεί να εξασκεί την δεξιοτητα στην οποία εκπαιδεύεται, τόσο σε δομημένα όσο και σε φυσικά πλαίσια.
  • Δίνουμε μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη των αιτημάτων επικοινωνίας και πως το παιδί μπορεί να εκδηλώσει την ανάγκη του για πρόσβαση σε ο,τι του αρέσει.
  • Ολες οι συμπεριφορές και αντιδράσεις του παιδιού καταγράφονται και μέσα από τη συλλογή δεδομένων διαπιστώνονται οι τομείς προόδου του παιδιού καθώς και οι τομείς που χρειάζονται επιπρόσθετη στήριξη.
  • Οι γονείς και οποιοσδήποτε φροντίζει το παιδί εκπαιδεύονται για να μπορούν να υποστηρίξουν με τη σειρά τους την εξάσκηση των ικανοτήτων του παιδιού και εκτός κέντρου.

Σημαντικός τομέας του ΑΒΑ αποτελεί ο τομέας της Λεκτικής Συμπεριφοράς (Verbal Behaviour). O τομέας αυτός διδάσκει την επικοινωνία στα παιδιά με αυτισμό ή άλλα αναπτυξιακά ελλείμματα, χρησιμοποιώντας τις αρχές της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς. Ο τομέας αυτός βασίστηκε στις εκτεταμένες μελέτες του B.F Skinner και στο βιβλίο του “ Verbal Behaviour”.

O τομέας της Λεκτικής Συμπεριφοράς κινητοποιεί το παιδί να μάθει να χρησιμοποιεί την γλώσσα, με το να συνδέει τους ήχους ή τις λέξεις με συγκεκριμένα αντικείμενα ή δραστηριότητες που αρέσουν στο παιδί και παρέχουν κίνητρο για το παιδί για να τις ζητήσει. Μαθαίνουμε το παιδί να χρησιμοποιεί την γλώσσα για να ζητάει αυτά που επιθυμεί και για να επικοινωνήσει τις ιδέες και τις ανάγκες του. Ο στόχος είναι να βοηθήσουμε το παιδί να αντιληφθεί γιατι χρησιμοποιούμε τις λέξεις και ότι με τις λέξεις μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε πράγματα και δραστηριότητες που του αρέσουν.

 

- Εarly Start Denver Model (ESDM)

To μοντέλο αυτό εφαρμόζεται στα μικρά παιδιά μέχρι την ηλικία των 4 ετών.  Οι στόχοι του μοντέλου αυτού βασίζονται στην ανάπτυξη της αμοιβαίας και αυθόρμητης μιμησης των εκφράσεων του προσώπου και των κινησεων και δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη τόσο των λεκτικών όσο και των μη λεκτικών στοιχείων της επικοινωνίας. Οι τομείς παρέμβασης αφορούν

- την μίμηση

- την μη λεκτική επικοινωνία ( συμπεριλαμβανομένης της κοινής προσοχής)

- την λεκτική επικοινωνία 

- το παιχνίδι

και είναι αυτοί που επηρεάζονται σημαντικά κατα την πορεία της ανάπτυξης στα βρέφη και τα νήπια. Το μοντέλο αυτό βασίζεται σημαντικά στις αρχές της ΑΒΑ.

 

 - LEGO®-based therapy (LEGO therapy)

H θεραπευτική παρέμβαση με τουβλάκια Lego (LEGO®-based therapy) είναι ένα κοινωνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για άτομα με αυτισμό ή συναφείς επικοινωνιακές δυσκολίες.

Τα παιδιά συνεργάζονται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν μοντέλα από τουβλάκια Lego και μέσω αυτής της διαδικασίας έχουν την δυνατότητα να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, όπως την ενναλαγή της σειράς, την συνεργασία και την κοινωνική επικοινωνία.

Η παρέμβαση μεσω Lego μπορεί να γίνει ατομικά ή ομαδικά και ο θεραπευτής διευκολύνει την διαδικασία, χωρίς όμως να την κατευθύνει. Ο στόχος είναι τα παιδιά να απολαμβάνουν την ενασχόληση με τα τουβλάκια Lego, να περνούν όμορφα και ταυτόχρονα να εξελίσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες.

Σε μια συνεδρία Lego:

Οι συνεδρίες κατασκευής μοντέλων μέσω Lego είναι ευέλικτες, καθώς δεν έχει σημασία τι θα κατασκευάσουν τα παιδιά αλλά πως θα συνεργαστούν για να το κατασκευάσουν.

Κάθε παιδί έχει έναν διαφορετικό ρόλο. Οι ρόλοι που αναλαμβάνουν τα παιδιά είναι:

Μηχανικός: περιγράφει τις οδηγίες κατασκευής

Προμηθευτής: βρίσκει τα κομμάτια

Χτίστης: κατασκευάζει το μοντέλο, με βάση τις οδηγίες του μηχανικού και τα κομμάτια που του έχει δώσει ο προμηθευτής.

Αρχικά τα παιδιά κατασκευάζουν δομημένα μοντέλα, βλέποντας τις οδηγίες από το εγχειρίδιο. Σταδιακά προχωρούν στην κατασκευή των δικών τους μοντέλων.

AUTISM 600X600px 2023

 

Ε-library με ερευνητική βιβλιογραφία: https://free.openeclass.org/modules/document/?course=SOC176